ÖZET
Amaç: Üremeye Yardımcı Tekniklerin uygulamalarında oluşan ağır OHSS (Over hiperstimülasyon sendromu) olgularını ve risk faktörlerini değerlendirmek. Çalışmanın Yapıldığı Yer:İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Tüp Bebek Ünitesi. Materyal ve Metod: 2000-2002 yılları arasında uygulanan 1563 Üremeye Yardımcı Teknik siklusu çalışma kapsamında değerlendirildi. Kontrollü ovaryen hiperstimülasyonu için Gn-RH analoğu uzun veya kısa protokol şeklinde başlatıldı. Gonadotrop hormonlar siklusun üçüncü günü step down protokolüne uygun olarak verildi. Oosit toplama işlemi 10000 IU hCG yapıldıktan 34-36 saat sonra transvaginal ultrasonografi eşliğinde yapıldı. Ağır OHSS tanısı konulan olgularda risk faktörleri araştırıldı. Bulgular: Takip edilen 1563 siklusta 24 olguda ağır OHSS (%1,48) tablosu gelişti. Erken OHSS tablosu 8 olguda gelişirken, bunlardan 3ünde gebelik gerçekleşti (%37). Geç OHSS tablosu ise 16 olguda gözlendi ve bunlarında 9unda gebelik oluştu (%56). Kadınların ortalama yaşı 30 idi (dağılım:19 ile 41). İnfertilite süreleri 1 ila 16 yıl arasında değişmekte olup ortalaması 6 yıldı. OHSS olgularının infertilite nedenleri şu şekilde sıralanmaktadır: 10 olgu erkek faktörü, 5 olgu erkek faktörü+ovulatuar faktör (3 PCO), 4 olgu ovulatuar faktör (3 PCO), 2 olgu tubal faktör, 1 olgu erkek faktörü+tubal faktör, 1 olgu endometriozis, 1 olgu erkek faktörü+endometriozis şeklindeydi. hCG günü Östradiol (Ö2) değerlerinin medyanı 1572.5 pg/ml olup dağılımı 893 pg/ml ->3600 pg/ml idi. Sonuç: Tüp Bebek Ünitemizde 2000-2002 yılları arasında uygulanan 1563 siklus da ağır OHSS oranımız %1,48 dir. OHSSyi azaltmak için ilk yapılması gereken riskli grubu belirlemektir. Bu olgularda folikül gelişimini sağlayan en düşük dozda gonadotropin kullanmak, östradiol ve ultrason ile takip ederek OHSS oluşumunu öngörüp gelişmesini engellemek gerekir. Çoğul gebeliklerin önlenmesi, luteal faz desteğinin progesteron ile yapılması da OHSS insidansını azaltan faktörlerdir.

ABSTRACT
Objective: To evaluate severe ovarian hyperstimulation syndrome in assisted reproductive technologies (ART) used patients and to determine the risk factors. Institution: Department of Obstetrics and Gynecology, in Vitro Fertilization Unit, Cerrahpaşa Medical Faculty, University of Istanbul. Study Design: This study included 1563 ART cycles performed between 2000-2002. The protocol used for controlled ovarian hyperstimulation was either long or short protocol Gn-RH ago-nist administration and gonadotropin was started at the third day according to the step- down protocol. Transvaginal oocyte retrieval was scheduled for 34 to 36 hours after 10000 IU hCG administration. The risk factors for severe OHSS were determined. Results: In 1563 cycles we observed OHSS in 24 patients. Early form of OHSS developed in 8 cases in 3 of which pregnancy was ob-served afterwards (37%). Late form was developed in 16 cases in which 9 pregnancies were observed (56%). The patients mean age was 30 years (range: 19 to 41), the mean infertility duration was 6 years (range: 1 to 16 years).The infer-tility causes were male factor in 10 cases, male factor with ovarian factor in 5 cases (3 PCO), ovarian factor in 4 cases (3PCO), tubal factor in 2 cases, male factor with tubal factor in 1 case, endometriosis in 1 cases, male factor with endometriosis in 1 cases. Serum estradiol level at the day of HCG administration varied between 893 pg/ml ->3600 pg/ml with a median value: 1572, 5 pg/ml. Conclusion: Between years 2000 and 2002, the rate of severe OHSS observed during 1563 cycles was 1, 48%in our institution. In order to reduce the OHSS rate it is necessary to determine the patients at high risk. In this group of patients, the minimum dos-age of gonadotropins for assuring appropriate follicle develop-ment should be used and by the close follow up of follicle de-velopment with E2 and ultrasound, early recognition and pre-vention of OHSS formation is possible. Avoiding multiple pregnancies and utilizing progesteron for the luteal phase sup-port, are factors contributing to reduce the OHSS incidence.