ÖZET
Amaç/Anafikir: Bu araştırmada, Ankara ilinde yarı kentsel ve kentsel bölgelerden seçilen 15-49 yaş kadın izlem formlarının 1999 yılı kayıtlarının incelenerek, aile planlaması yöntemi kullanma durumlarının karşılaştırılarak incelenmesi amaçlanmıştır. Materyel-Metod: Şubat 2000 tarihinde yapılan bu araştırma tanımlayıcı bir araştırmadır. Araştırmada Ankara ili Gölbaşı İlçesinde bulunan Merkez I ve Merkez II Sağlık Ocaklarına ait formların tamamı (3094 adet), Yenimahalle ilçesi Yeşilevler Sağlık Ocağı ve Demetevler 1 Nolu AÇSAP bölgesinden ise toplam 27875 formdan sistematik örnekleme yöntemi ile 2000er adet form (toplam 4000 adet) seçilerek incelenmiştir. Gölbaşındaki sağlık ocakları yarı kentsel bölge, Yenimahalledeki sağlık ocakları ise kentsel bölge olarak sınıflandırılmıştır. Aile planlaması yöntemleri, geleneksel ve modern yöntemler olarak ayırt edilmeden, sadece yöntem kullanılıp kullanılmadığına bakılmıştır. Bulgular: Yarı kentsel bölgede oturanların %83.3ü, kentsel bölgede oturanların %85.5i aile planlaması yöntemi kullanmaktadırlar. Yarı kentsel bölgede ve kentsel bölgede oturanlarda aile planlaması yöntemi kullanımında yaş grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). Kentsel bölgede oturanlarda öğrenim durumuna göre aile planlaması yöntemi kullanımında, öğrenim durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). İncelenen kadınların yaşayan çocuk sayıları ve yerleşim yerlerine göre aile planlaması yöntemi kullanımı değerlendirildiğinde, hiç çocuğu olmayan ve 3 çocuğu olan gruplarda yarı kentsel ve kentsel bölgede oturanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmıştır (p<0.05). Yarı kentsel bölge ve kentsel bölge ayrı ayrı değerlendirildiğinde, yaşayan çocuk sayısına göre yöntem kullanımı arasında istatistiksel olarak anlamlı farkSonuç: Her iki bölgede 15-49 yaş grubunda olanlar ve hiç çocuğu olmayanlarda aile planlaması yöntemlerinin kullanımı Türkiye verilerine benzer olarak, düşük bulunmuştur. Kentsel bölgede ilkokul mezunu olanlarda, yarı kentsel bölgede ise ev hanımı olanlarda aile planlaması yöntemi kullanımı düşüktür. Ancak genel olarak bakıldığında, her iki bölgede de aile planlaması yöntemlerinin kullanımının Türkiye genelinden yüksek olduğu saptanmıştır.

ABSTRACT
Objective: The objective of this study is to investigate and compare the various aspects of the use of contraceptive methods used by women between 15-49 years old living in semi-urban and urban areas in Ankara, with regard to 1999 records of the selected follow-up forms of women between age 15-49. Method: This descriptive study was conducted in February, 2000. All the follow-up forms of the women aged between 15-49 obtained from two selected primary health-care centers of Gölbaşı were investigated (3094 form). A primary healthcare center and one Child Health Care-Family Planning Center of Yenimahalle were selected. 4000 follow-up forms which were selected by systematic sampling out of 27875 forms were investigated. Gölbaşı District was classified as a semi-urban area, where as Yenimahalle District was classified as an urban area. Contraceptive methods were not distinguished as traditional or modern methods. Only the status of using any contraceptive method was evaluated. Results: 83.3% of the women living in semi-urban area and 85.5% of the women living in the urban area were using contraceptive methods. There was a significant statistical difference between the age groups living in the semi-urban and urban areas about the use of contraceptive methods. There was a significant statistical difference between the age groups living in urban area according to their education level (p<0.05). When contraceptive methods were evaluated according to number of alive children and settlement area, it was found out that there was a significant statistical difference between the women who have no child and women who have 3 children, living in semi-urban area and urban area (p<0.05). In semi-urban and urban area, when evaluated separately, there was a significant statistical difference between the status of using any contraceptive method in accordance with alive children. Conclusion: It was found that the use of contraceptive methods of the women between age 15-49 and the women who have no child is in a low rate in both area; and this result is similar to Turkeys data. The use of contraceptive methods is in a lowliving in semi-urban area. But, on the other hand, in both areas, the use of contraceptive methods is higher than the data of Demographic Health Survey 1998 of Turkey.