ÖZET
Amaç: Endometriozis tedavisinde GnRH analoglarının tek başına veya tibolon ile kombine kullanımının kemik mineral dansitesine (KMD) ve hipoöstrojenik semptomlara olan etkisini tespit etmek. Çalışmanın Yapıldığı Yer: Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilimdalı, Beşevler, Ankara. Materyal-Metot: Çalışmaya toplam 34 endometriozisli hasta dahil edildi. Triptorelin ve livial verilen 20 hasta Grup Ii, sadece triptorelin verilen 14 hasta ise grup IIyi oluşturdu. Gruplar, lumbal ve femur boynu kemik mineral dansiteleri, kemik metabolizmasını gösteren biokimyasal belirteçler, endokrinolojik değişiklikler ve vazomotor semptomlar bakımından karşılaştırıldı. Bulgular: Tedavi sonunda Grup Ide kemik mineral dansitesinde tedavi öncesine kıyasla farklılık bulunmamıştır (p>0.05). Grup IIde ise tedavi öncesine kıyasla tedavi sonunda hem lumbal vertebral hem de femur boynu kemik mineral dansitesinde azalma bulunmuştur (p<0.05). Grup Ide serum kalsitonin ve parathormon seviyelerinde tedavi sonrası azalma bulunmuştur (p<0.05). Grup IIde serum kalsiyum, osteokalsin ve idrar ca/cr oranında artış bulunmuştur (p<0.05). Her iki grupta da serum östradiol düzeyleri tedavi sonrası azalmıştır (p<0.05). Grup Ideki hastaların sadece %20sinde, grup IIde ise %85.7de vazomotor semptomlara rastlanmıştır. Sonuç: Endometriozis tedavisinde GnRH analogu ile birlikte tibolon kullanılarak kemik mineral dansitesindeki kayıp ve vazomotor semptomlar önlenebilir.

ABSTRACT
Objective: To determine the effects of GnRH agonist alone or GnRH agonist plus tibolone use on bone mineral density (BMD) values in endometriosis treatment. Institution: Gazi University, School of Medicine, Department of Obstetrics and Gynecology, Ankara. Material and Method: Thirty-four patients with endometriosis were enrolled in to this study. First group were included 20 patients who were taken triptorelin plus tibolone treatment. Second group were included 14 patients who were given only triptorelin treatment. Bone mineral density of lumbar spine and femoral neck, biochemical markers which show to bone metabolism, endocrinological changes and vasamotor symptoms in these groups were compared. Findings: Lumbar spine and femoral neck bone mineral density decreased in group II (p<0.05) but not in group I (p>0.05). Serum calcitonin and parathormone levels decreased in the group I (p<0.05). Serum calcium, osteocalcine and ratio of Ca/cr in urine increased in the group II (p<0.05). Serum estradiol level decreased both groups (p<0.05). Vasomotor symtomps occured %20 percent of patients in the group I and %85.7 percent of patient in the group II. Conclusion: Decrease in bone mineral density and vasomotor symptoms might be prevented by adding tibolone to triptorelin in patients with endometriosis.