ÖZET
Endometriozis ve endometrioma, dismenore ve infertilite nedeni ile başvuran hastalarda en sık karşılaşılan patolojilerdir. Endometriozisin başlıca tedavi şekilleri medikal ve cerrahidir. Özellikle infertilitesi olan hastalarda medikal tedavinin faydasının olmadığı bilinmektedir. Medikal tedavi çocuk arzusu olmayan hastalarda endometriozise bağlı gelişen disparoni, dismenore veya adet düzensizliklerinde faydalı olabilir. Laparoskopik cerrahinin, laparotomiye üstünlükleri çok iyi bilinmektedir. Bu bağlamda endometrioma cerrahisinde altın standart yaklaşım laparoskopidir. Laparoskopik endometrioma cerrahisinde birçok farklı teknik söz konusudur. Bu teknikler genel anlamda ablazyon, komplet kistektomi, kombine yaklaşım, üç aşamalı yaklaşım, fenestrasyon ve ablazyon başlıkları altında sınıflandırabiliriz. Bu farklı uygulamaların özellikle fertilite, over rezervi ve rekürrens oranları üzerine olan etkileri endometrioma cerrahisini yapacak hekim tarafından çok iyi bilinmeli ve uygun yaklaşım seçilmelidir. Bu bağlamda endometrioma cerrahisini yapan hekimin laparoskopi tecrübesi ve deneyimleri ön plana çıkmaktadır. Tecrübeli endoskopistler tarafından yapılan cerrahide over rezervinin daha az etkilendiği gösterilmiştir. Bunun dışında kullanılan enerji modaliteleri de endometrioma cerrahisinde çok önemlidir. Çevre dokuya yüksek enerji akımı yayan enerji modellerinde primordial folliküllerin daha fazla zedeleneceği unutulmamalıdır. Bu yüzden çevre dokuya daha az penetrasyon gösteren CO2 laser, harmonik bıçak veya Ligasure gibi teknolojiler over rezervi açısından daha olumlu etkilere sahip olabilir. Bu derlemede, endometrioma cerrahisinde uygulanılan farklı yöntemlerin laparoskopi tekniğinin nasıl uygulanacağını ve yine bu farklı uygulamaların over rezervi, fertilite ve rekürrens oranlı üzerine olan etkileri ve karşılaştırmaları sunulmuştur.

ABSTRACT
Endometriosis and endometrioma are the most commonly encountered pathologies in patients with infertility and dysmenorrhea. Main treatment options for endometriosis are medical and surgical. It is well known that medical treatment is not effective in endometriosis patients with infertility. Medical treatment in endometriosis is particularly used for the treatment of dysmenorrhea, dysparonia, and menstrual disorders. Advantages of laparoscopic surgery compared to laparotomy is well known. In addition, laparoscopy is the gold standard approach in the management of endometriomas. There are different laparoscopic techniques in the treatment of endometriomas such as ablation, complete cystectomy, combined approach, three stage management, and fenestration with ablation. The surgeon who deals with endometrioma surgery should be familiar with these different surgical modalities regarding the ovarian reserve, fertility, and recurrence rates to choose the right approach. Concordantly, the skill and experience of the surgeon who deals with endometrioma surgery is important as it has been shown that the decrease in ovarian reserve is much less in the hands of skillful surgeons. On the other hand it is important to know the effects of different energy modalities that are used in endometrioma surgery. It should be kept in mind that energy sources that spreads high energy to the adjacent tissue causes more loss of the primordial follicles. Therefore it may be reasonable to use energy sources that less likely penetrates into the surrounding tissue such as Co2 laser, Ligasure and Harmonic scalpel. In this review laparoscopic technique of the above mentioned modalities is presented and comparisons of these modalities regarding the ovarian reserve, fertility, and recurrence rates are discussed.