ÖZET
Amaç: Endometriyozisi olan hastaların periton sıvısı ve serumlarında interlökin (IL)-1, 6, 8, 11, tümör nekrozis faktör-alfa (TNF-?), Pregnancy Associated Plasma Protein-A (PAPP-A), leptin ve Cancer Antigen-125 (CA-125) seviyelerini değerlendirerek hastalığın klinik tanısını sağlayacak noninvaziv ve pratik testin araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Etik Kurul onayı alındıktan sonra, Haziran 2005- Aralık 2007 tarihleri arasında Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalına başvuran ve laparoskopi yapılan olgular çalışmaya alındı. Bu çalışmada endometriyozisi olan 15 olgu hasta grubu, endometriyozisi olmayan olgulardan 22'si ise kontrol grubu olarak belirlendi. Laparoskopi sırasında hasta ve kontrol grubundan alınan periton sıvısı ve kan örneklerinde Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesi Biyokimya Laboratuvarında IL-1, 6, 8, 11, TNF-?, PAPP-A, Leptin ve CA-125 seviyeleri ölçüldü. Bulgular: Olguların yaşı ortancası 30 (min-maks: 20-44), ortanca BMI 25 (min-maks: 20-31) idi. Yapılan istatistiksel testler sonucunda endometriyozisi olan olguların serum CA-125 seviyesi anlamlı olarak yüksek bulundu (p= 0.03). Hasta grubunun periton sıvısı leptin seviyesi kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde düşüktü (p= 0.007). Sonuç: Endometriyozisin etiyopatogenezinde birçok sitokin sorumlu tutulmaktadır. Serumda CA-125'in artması ve periton sıvısında leptin seviyesinin azalması, ileri evre endometriyozis tanısında periferik kan örneklemesi ile birlikte periton sıvı örneklemesinin yapılmasının tanıya yardımcı olacağını düşündürmektedir.

ABSTRACT
Objective: The aim of our study was to develop a practical non-invasive test for the diagnosis of endometriosis by evaluating the peritoneal liquid and serum levels of Interleukin (IL)-1, 6, 8, 11, Tumor Necrosis Factor-alfa (TNF-?), Pregnancy Associated Plasma Protein-A (PAPP-A), Leptin and Cancer Antigen-125 (CA-125) among patients with endometriosis. Material and Methods: After having the Cukurova University Ethical Committee approval, the study was held in Cukurova University Medical Faculty Obstetrics and Gynecology Department between June 2005 and December 2007. Fifteen patients with endometriosis was our study group and 22 without endometriosis were our control group. During laparoscopy peritoneal liquid and peripheral blood sample were taken and IL-1, 6, 8, 11, TNF-?, PAPP-A, leptin and CA-125 were measured in Cukurova University Balcalı Hospital Biochemistry Laboratory. Results: Median age of the patients was 30 (min-max: 20-44) and median BMI of the patients was 25 (min-max: 20-31). Serum CA-125 levels of the patients with endometriosis were higher than the controls (p= 0.03). Peritoneal liquid leptin levels of patients with endometriosis were lower than the controls (p= 0.007). Conclusions: Variable cytokines are considered in the etiopathogenesis of endometriosis. The elevation of serum CA-125 level and the decrease of leptin level in the peritoneal liquid may be helpful in the diagnosis of high stage endometriosis via blood sampling and peritoneal liquid sampling performed together.