ÖZET
Erişkin populasyonda migren tipi başağrıları kadınlarda erkeklerden daha fazla görülür. Migren ağrıları menarş, menstruasyon, gebelik, menapoz gibi dönemlerde hormonal değişikliklere sebep olan faktörlerle ilgilidir. Kadın seks hormonlarından özellikle östrojen ile migren arasında bir ilişki olmakla beraber spesifik mekanizması tam olarak bilinmemektedir. Östrojen seviyelerinde artma ve azalmalar biyoşimik mediatörlerde değişimler yaparak migren patogenezinden sorumlu prostaglandinlere etkisinden dolayı migren tipi başağrılarıyla ilişkilidir. Bu çalışmada migrenli gebe olan 14 hastanın gebeliklerinin ilk trimesterinde migren başağrılarından en fazla sorumlu tutulan serum östrojen seviyesini inceledik. Migreni ve hamileliği olmayan aynı yaşlarda 15 sağlam, hamile olmayan 15 migrenli kontrol gruplarıyla karşılaştık. Hastaların serum estradiol ve total estriol seviyeleri ortalaması normal değerlerden ve her iki kontrol grubun ortalamalarından fazla bulundu (Estradiol x±Sx=45.2±3.8 pg/ml, estriol x±Sx=30.8±3.3 ng/ml). Bu artmalar migrensiz kontrol gruba göre anlamlı bulundu (p<0.01). Hamile olmayan migrenli kontrol gruba göre estradiol seviyelerindeki artma önemli (p<0.01), estriol seviyelerindeki değişiklikler önemsiz (p>0.01) bulundu. Hastaların %50'sinin gebelik süresinden daha önceki dönemlere göre ağrı ataklarında belirgin azalmalar olduğu gözlendi. Kesin bir laboratuvar tanı yöntemi olmayan migren tipi başağrılarının büyük bir kısmını teşkil eden kadın hastalarda hormonal değişikliklerin ağrı patogenezinden sorumlu olması nedeniyle serum östrojen seviyeleri başta olmak üzere bazı hormonal tetkiklerin yapılmasının tanıda yardımcı olabileceği ve buna ilişkin tedavi planlamasını yönlendirebileceği kanaatindeyiz.

ABSTRACT
In adult population, migraine headache is more common in women than in men. Migraine headache is related to the factors causing some hormonal changes seen during menarche, menstruation, pregnancy and menapause. Although there is a relation between migraine and female sex hormones particularly estrogen, the underlying mechanism is not well understood. Increases and decreases in the levels of estrogen affect prostaglandins which are responsible for the biochemical mediaters and thereby migraine headache developments. We have investigated estrogen levels which are responsible for migraine headache during the first three months of the pregnancy in the 14 patients with migraine, 15 healthy women and 15 women with migraine and had no pregnancy have been studied as control groups. Mean values of serum estradiol levels and also total estriol levels of the patient group were higher than normal values of both control groups (estradiol: x±Sx=45.2±3.8 pg/ml, estriol: x±Sx=30.8±3.3 ng/ml). The increasment have been found to be important when compared with control group with no migraine (p<0.01). Estradiol levels were found significantly higher subjects who complaine migraine and had no pregnancy migraine group than controls, but increase in estriol levels were not important (p<0.01). It was observed that the frequency of pain attacs have decreased in 50% of the patients when compared to the periods before pregnancy. There is no certain laboratory method for the diagnosis of migraine group than controls, but increase in estriol levels were not important (p<0.01). It was observed that the frequency of pain attacs have decreased in 50% of the patients when compared to the periods before pregnancy. There is no certain laboratory method for the diagnosis of migraine, but hormonal changes have been suggested to the responsible for the pathogenesis of pain. So, we think that detection of some hormones; particularly serum estrogen levels are helpful in the diagnosis.