ÖZET
Amaç: Overyan endometriyoma olgularında laparoskopik ve laparotomik kist eksizyonunun postoperatif over rezervi üzerine etkilerinin incelenmesi. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya 01.04.2008 ile 01.04.2009 tarihleri arasında laparoskopik veya laparotomik overyan endometriyoma eksizyonu yapılan 41 hasta dâhil edildi. Hastaların operasyon şekilleri cerrahların tercih, deneyim ve yönelimlerine göre belirlendi. Buna göre hastalar; laparoskopik (L/S) endometriyoma (n: 20) ve laparotomik (L/T) endometriyoma (n: 21) olmak üzere iki gruba ayrıldı. Tüm hastaların operasyon öncesi ve sonrasında over volümleri, antral follikül sayıları transvajinal ultrasonografi ile değerlendirildi. Hastaların yaşları, operasyon şekilleri, operasyon öncesi ve sonrası over volümü ve antral follikül sayıları arasındaki faklılıklar değerlendirildi. Bulgular: Olgu gruplarının ortalama yaşları laparoskopik endometriyoma grubu için 28.70 ± 4.98 ve laparotomik endometriyoma grubu için 31.57 ± 3.95 idi. Her iki grupta da operasyon öncesi over hacmi ve operasyon sonrası over hacmi düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı derecede azalma izlendi. Over hacmindeki azalma, laparoskopik endometriyoma grubunda 19.33 ± 6.69a karşı 5.75 ± 2.32 (p< 0.01), laparotomik endometriyoma grubunda 16.27 ± 7.99a karşı 6.88 ± 3 .94 (p< 0.01) idi. Her iki grupta da kist hacmi ile operasyon sonrası over hacmi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunamadı. (p> 0.05). Her iki grubun preoperatif ve postoperatif antral follikül sayıları arasında istatistiki olarak anlamlı fark izlenmedi (p> 0.01). Sonuç: Postoperatif antral follikül sayısı ve postoperatif over hacmine kriterlerine dayanarak, L/S ve L/T overyan endometriyoma cerrahilerinin, over rezervini koruma açısından istatistiki olarak anlamlı farklılıkları olmadığı gözlendi. Yöntemden bağımsız olarak endometriyoma cerrahisi over volümü anlamlı derecede azalma yaratmaktadır ve bu yüzden fertilitesini tamamlamamış olgularda cerrahi kararı titizlikle verilmeli, hastalar süreç hakkında bilgilendirilmelidir.

ABSTRACT
Objective: The aim of the present study was to examine the effect of both laparoscopic and laparotomic ovarian endometrioma surgery on the postoperative ovarian reserve. Material and Methods: The study group included 41 woman undergone ovarian endometrioma surgery with either laparoscopic (L/S) or open sugery (L/T) between 01.04.2008 and 01.04.2009. Surgical methods used were determined by the experience, end preference of the surgeons. Accordingly, patients were divided into 2 groups: laparoscopic( n: 20) and laparotomic surgery (n: 21) groups. All patients were examined with transvaginal ultrasonography for ovarian volume, antral follicles number, both preoperatively and postoperatively. Patients age, surgical approach, preoperative and postoperative ovarian volume and antral follicles status were examined. Results: Mean age of the patients were 28.70 ± 4.98 and 31.57 ± 3.95 for laparoscopy and laparotomy groups, respectively. Postoperative ovarian volume decreasement with statistical significance was observed in both groups. Ovarian volume decreasement was 19.33 ± 6.69 vs 5.75 ± 2. 32 (p< 0.01), and 16.27 ± 7.99 vs 6.88 ± 3.94 (p< 0.01) for laparoscopy and laparotomy groups, respectively. Statistically significant correlation between endometrioma volume and postoperative ovarian volume was not observed in both groups (p> 0.05). In both group, there were no statistically significant differances between preoperative and postoperative antral folicules numbers (p> 0.01). Conclusion: Based on the antral folicules numbers and, overian volume measurement, no statistically significant difference was found between L/S and, L/T surgeries with respect to ovarian reserve preservation. Irrespective of surgical methods used, endometrioma surgery has negative effect on ovarian volume and operative desicion should be taken with great caution, and patients should be fully informed about the practical implication of the surgery, especially in infertile women and women who desire to have a child.