ÖZET
Amaç: Sezaryen sonrası adezyon sıklığını değerlendirmek ve oluşan adezyonun; dismenore, disparenü, kronik konstipasyon ve pelvik ağrı gibi klinik semptomlarla ilişkisini saptamaktır. Gereç ve Yöntemler: Tek merkezli, prospektif klinik çalışmamıza, mükerrer sezaryen endikasyonuyla sezaryen sectio abdominalis operasyonu yapılan 50 gebe olgu dâhil edildi. İkinci sezaryen öncesi yapılan görüşmede ilk operasyon sonrası olguların dismenore, disparenü, gastrointestinal şikâyetler ve pelvik ağrı semptomları şiddet (hafif, orta, ağır) ve süre (<1 ay, 1-3 ay, 3-6 ay ve görüşme gününe kadar devam eden) bakımından değerlendirildi. İkinci operasyon sırasında adezyon skorlama sistemi ile ilk operasyon sonrası oluşan adezyon derecelendirmesi yapıldı. Bulgular: Olguların %60'ında (grup I, n= 30) adezyon saptanmazken, %40'ında (grup II, n= 20) adezyon tespit ettik. Grup I ve grup II klinik semptomlar açısından karşılaştırıldığında pelvik ağrı sırasıyla grup I'de 14 (%46.7) olguda, grup II'de 10 (%50) olguda saptandı (p= 0.817). Gastrointestinal sistem şikâyetleri sırasıyla grup I'de 8 (%26.7), grup II'de 16 (%80) olguda saptandı (p< 0.001). Disparenü sırasıyla grup I'de 6 (%20) olguda, grup II'de 14 (%70), (p< 0.001) ve dismenore sırasıyla grup I'de 8 (%26.7) olguda, grup II'de 10 (%50) olguda, (p< 0.092) saptandı. Sonuç: Sezaryen sonrası oluşan adezyonlar ile pelvik ağrı ve dismenore semptomları arasında bir ilişki görülmemektedir. Disparenü ve gastrointestinal şikâyetlerin ise sezaryen sonrası ilk 6 ay adezyon ile ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bu konu ile ilgili geniş ölçekli, normal vajinal doğum olgularını içeren kontrol gruplu randomize çalışmalara ihtiyaç olduğunu düşünmekteyiz.

ABSTRACT
Objective: To evaluate the frequency of post-cesarean adhesion and to determine the association between post-cesarean adhesion and clinical symptoms like dysmenorrhea, dyspareunia, chronic constipation, pelvic pain. Material and Methods: Fifty pregnant women who had the cesarean section operation due to the repeat cesarean indication were admitted to our unicentered, prospective clinical study. Before the second cesarean operation in the appointment the symptoms like dysmenorrhea, dyspareunia, chronic constipation, pelvic pain were assessed regarding the degree (light, middle, severe) and the duration (<1 month, 1-3 months, 3-6 months and until the time of the appointment). During the second operation, the grading of the adhesion that appeared after the first operation was made using the adhesion score. Results: While no any adhesion was detected in %60 of the patients (group I, n= 30), in %40 of the patients (Group II, n= 20) adhesion was detected. When we compare group I and group II regarding the clinical symptoms, pelvic pain was present in 14 patients in group I (%46.7), in 10 patients in group II (%50) respectively (p= 0.817). Gastrointestinal complains were seen in 8 (%26.7) patients in group I, in 16 (%80) patients in group II respectively (p< 0.001). Dyspareunia; in 6 (%20) patients in group I, in 14 (%70) patients in group II (p< 0.001) and dysmenorrhea; in 8 (%26.7) patients in group I, in 10 (%50) patients in group II was detected. Conclusion: There is no association between post cesarean adhesions and symptoms like pelvic pain, dysmenorrhea. It is determined that dyspareunia and gastrointestinal complains are related with the post-cesarean adhesions in the first 6 months. We think that further, broad-measured, randomized studies with control groups that includes normal vaginal delivery group as control are needed.