ÖZET
Amaç: Rh izoimmunizasyonuna bağlı fetal kayıplar ülkemizde perinatal mortalite sebepleri içinde önemli bir yer tutmaktadır. Rh olgularında, etkilenen fetusların ortalama %23 kadarında antepartum döneminde hidrops gelişmektedir. Bugün ultrason görüntülemesi altında kordosentez yoluyla intrauterin intravasküler transfüzyonlarla (İU/IVT) ağır eritroblastozis vakalarında fetal yaşam şansı artmıştır. Ancak doktora geç başvuran ve ilk gelişlerinde hidrops gelişmiş olan fetuslarda IU-IVT'a rağmen yaşam şansı hala düşüktür. Yazımızda, ilk başvurularında hidrops bulguları saptanan 24 olgumuzdaki fetal yaşam şansını, özellikle ağır hidropik fetuslardan bir kısmının neden tedaviye rağmen gerilemediklerini tartışmak istedik. Çalışmanın Yapıldığı Yer: İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum AD, Perinatoloji BD, İstanbul. Materyel ve Metod: İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum AD, Perinatoloji BD. Prenatal Tanı ve Tedavi Ünitesinde 1/2/1990 ile 26/10/1994 tarihleri arasında müracat eden 76 immunize Rh olgusuna fetal anemiden dolayı intrauterin transfüzyon yapıldı. Bunlardan 24 tanesinde ilk muayenelerinde fetal hidrops saptandı. Anazarka tarzında tüm seröz boşluklarında asit birikmiş olan olgular ağır batınında asiti ve hidrotoraks bulgusu olanlar orta, yalnızca batın boşluğunda minimal asiti bulunanlar hafif hidrops olarak subjektif olarak değerlendirildi. Prosedürler, ultrason görüntülemesi altında serbest el tekniği kullanılarak, lokal anestezi ile 20 G'luk ve 15 sm'lik spinal iğneler kullanılarak yapıldı. Bulgular: Kliniğimize başvuran toplam 144 immunize Rh olgusundan 76 tanesine fetal anemi sebebiyle toplam 237 defa intrauterin transfüzyon uygulandı. Bu olgulardan 24 tanesinde, ilk başvurularında yapılan ultrasonlarında hidrops fetalis saptanmış olup, 15'i ağır, 3'ü orta derece ve 6 tanesi ise hafif hidrops fetalis olarak değerlendirildi. İmmun hidrops gelişmiş olan 24 gebeye toplam 77 defa İU-IVT yapıldı. Ağır hidropsu olan 15 olgunun 9 tanesinde hidrops hiç gerilemedi. Diğer 6 olguda ise, fetuslarda hidrops tamamen geriledi ve bu fetuslar sağlıklı olarak doğdular. İlk gelişlerinde ağır asit saptanan 15 olgudan asiti gerilemeyen 9 olgunun ilk gelişmelerindeki ortalama gebelik haftaları 27.44 (24.31), asiti gerileyen 6 olguda ise ortalama gebelik haftaları ise 23 (18-30) olarak bulundu. Ağır hidrops bulguları olan grubu ilk gelişteki gebelik haftaları ve hidropsun kaybolması açısından değerlendirdiğimizde, 24 gebelik haftası ve altındaki grupta hidropsun gerilemesi, 24. gebelik haftası üstünde müraacat eden gruba göre daha fazla ve anlamlı bulundu (p< 0.05). Sonuç: Ağır hidropsu bulunan 15 olgudan 6 tanesinde hidrops gerilerken, etkin transfüzyonlara rağmen 9 tanesinde gerilemedi. Ağır hidrops bulguları olan grupta, hidropsu gerileyen ve gerilemeyen fetuslar gelişteki gebelik haftaları, ilk transfüzyonlarında önceki fetal hemoglobin ve fetal kan gaz değerleri ve amniyon sıvısı miktarları açısından değerlendirildi. İlk gelişlerindeki fetal Hb ve kan gazı değerlerinin ve ağır polihidroamniyos varlığının hidropsun gerileyişinde etkili olmadığı görüldü. Hidropsun gerilemesinde, olguların ilk müracaatlarındaki gebelik haftalarının önemli olduğu tespit edildi. 24. gebelik haftasından sonra müracaat eden ve ağır hidrops gelişmiş fetuslarda fetal yaşam şansı 24. gebelik haftası ve altındaki gruba göre düşük bulundu.

ABSTRACT
Objective: Fetal deaths related to rhesus isoimmunisation plays an important role in perinatal mortality in our country. Hydrops fetalis developes in 23% of the affected fetuses in rhesus isoimmunization. The fetal survi has increased in rhesus isoimmunisation with the treatment of these fetuses by intravascular transfusions. But the survi still has to be increased in fetuses who developed hydrops. In our article, we wanted to discuss the reverse of fetal hydrops and prognosis of fetuses with severe rhesus isoimmunisation. Institution: İstanbul University School of Medicine, Department of Obstetrics and Gynecology, Division of Maternal and Fetal Medicine. Material and Methods: 76 isoimmunized pregnancies were treated with intrauterine intravascular transfusions in our clinic between February 1990 and November 1994. There were hydrops fetalis in 24 cases. We classified the hydrops findings subjectively. We defined severe hydrops if there was ascittes in all serous cavities, modarate if there was ascittes and hydrotohrax and mild if there was minimal ascittes. All the procedures were done under ultrasound guideness, with local anesthesia and using free hand technique. A 20 Gauge, 15 cm spinal needles were used in intrauterin transfusions. Findings: We performed 237 intrauterin transfusions on 76 rhesus patients. There were hydrops fetalis in 24 cases. There severe hydrops in 15, modarate in 3 and mild hydrops in 6 cases, we performed 77 intrauterin transfusions to the fetuses who had developed hydrops. The hydrops resolved in 6 of the 15 severe hydropic cases and fetuses were borned without any evidence of hydrops. In the remaining 9 cases, the hydrops has not resolved regardless of intravascular transfusions. The initial gestational age was 27.44 weeks in the fetuses initial gestational age was 27.44 weeks in the fetuses where the hydrops has not resolved, and 23 weeks in the group where hydoripic findings reversed. We compared the initial gestational age of the fetuses and the resolution of hydrops in severe cases. The resolution of hydrops was more in fetuses whose initial gestational age was 24 or less when compared with fetuses where the gestational age was over 24 weeks (p< 0.05). Results: The hydrops resolved in 6 and has not resolved in 9 of 15 cases with severe hydrops fetalis. The fetuses with reverse of hydrops were compared with the fetuses without any reverse of hydrops by gestational age, amount of amniotic fluid volume, initial fetal Hb and fetal blood gasses. Initial fetal Hb and blood gas values and presence of severe polyhydroamnos did not play a role in the resolution of hydrops. The initial gestational age was seen to be an important factor in the resolution of hydrops in severe hydrops fetalis. The fetal surve was found to be poor in cases over 247 weeks of gestation when compared with 24 weeks and below.